شکسته بندی استاد مرتضی مومنی

دیسک کمر یک نوع آسیب دیدگی صفحات غضروفی در بین مهره های ستون فقرات شخص است که شروع آن با درد بسیار شدید همراه است و معمولا فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره باز می دارد. برای آشنایی بیشتر با دیسک کمر و چرایی ایجاد آن تا انتهای این مطلب با ما باشید.

دیسک کمر چیست؟

یکی از شایع‌ترین بیماری های ارتوپدی دیسک کمر است که بر اثر فشار یا ضربه به کمر ایجاد می شود. دیسک ساختاری ژله ای مانند بین مهره های کمر است که از وارد شدن فشار به کمر جلوگیری می کند. اگر دیسک از محل اصلی خود خارج شود بر عصب مجاور فشار زیادی وارد می شود که با تحلیل قدرت عضلات، درد و تنگی نفس همراه است.

بخش ژله‌ای دیسک کمر درون حفره دیسک وجود دارد اما حلقه بیرونی آن لاستیکی و سخت است. زمانی که فرد دچار آسیب دیدگی دیسک کمر می شود قسمت داخلی دیسک از حلقه لاستیکی و سخت بیرون می زند.

چرا دیسک کمر ایجاد می شود؟

دیسک کمر به دلایل متعددی ایجاد می شود. در برخی موارد علت دیسک کمر به افزایش سن فرد مبتلا بستگی دارد که بر اثر فرسایش دیسک اتفاق می افتد. با افزایش سن، غضروف بین مهره ای خشک شده و هسته درونی دیسک، بخش محیطی را پاره می کند و از آن بیرون می زند.

زمانی که بیرون زدگی باعث ایجاد فشار روی نخاع می شود درد بوجود می آید. در برخی موارد هم دیسک کمر به علت آسیب دیدن دیسک بر اثر فشار یا ضربه ایجاد می شود که در این صورت لایه بیرونی دیسک دچار پارگی یا ترک خوردگی می شود. علت ایجاد دیسک کمر در دوران جوانی معمولا آسیب است که این آسیب ها معمولا شامل موارد زیر هستند.

• سوانح رانندگی
• بلند کردن اجسام سنگین
• فشار سنگین به کمر
• ضربه های ناگهانی
• آسیب های ورزشی
• پرت شدن از ارتفاع
• زمین خوردن
• انجام فعالیت‌های ورزشی نامناسب

علائم دیسک کمر

از اصلی ترین علائم دیسک کمر می توان به درد اشاره کرد که در بالا یا پایین کمر فرد احساس می شود و می تواند از ناحیه لگن و باسن و حتی تا مچ پا هم احساس شود. علائم دیسک کمر ممکن است در یک بازه ی زمانی کوتاه از بین برود ولی زمانی که دیسک بر روی اعصاب نخاع فشار وارد کند با علائم زیر همراه خواهد بود.

• گزگز کردن پاها
• ضعف عضلانی در یک یا هر دو پا
• فلج شدن از کمر به پایین
• احساس گرفتگی در پاها به ویژه در پشت زانو
• درد پایین کمر که بر اثر فشار به عصب سیاتیک ایجاد شود.

تشخیص دیسک کمر

دیسک کمر توسط متخصص ارتوپدی و با معاینه فیزیکی و گرفتن شرح حال کامل بیمار، تشخیص داده می شود. برای پی بردن به سابقه پزشکی بیمار، متخصص سوالاتی از قبیل سن بیمار، طول مدت زمان درد و تعداد دفعات درد در طی روز، علائم درد مانند بی حسی پاها و داروهایی که مصرف می کند سوال می شود.

البته پزشک ارتوپدی علاوه بر موارد ذکر شده برای تشخیص دقیق و شروع روند درمان از موارد زیر کمک می گیرد.

۱- رادیوگرافی

در این روش با استفاده از اشعه ایکس، تصویر مهره های استخوانی ستون فقرات ثبت می شوند و پزشک را از فضای کم بین مهره ها، تغییرات آرتریتی، شکستگی یا خارهای استخوانی و مهره هایی که از جای خود خارج شده اند پزشک از وجود دیسک کمر مطلع می شود.

۲- تصویربرداری میزونانس مغناطیسی(MRI)

در این روش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای ثبت تصاویر استفاده می شود‌. این نوع تصویر برداری با نشان دادن نحوه قرار گیری، مقدار آب، نمای کلی دیسک، ارتفاع و یک ارزیابی دقیق از ستون فقرات در اختیار پزشک قرار می گیرد. در روش MRI، تصاویر بهتری از دیسک، اعصاب و بافت نرم عضله نشان داده می شود.

۳- میلوگرام

برای استفاده از این روش برای تشخیص دیسک کمر، ماده حاجب بعد از سی تی اسکن به روش اسپاینال درون کانال نخاعی تزریق می شود‌ و سپس به کمک تصویر ثبت می شود. به کمک میلوگرام، بزرگی و محل دقیق دیسک کمر و آبسه تشخیص داده می شود.

۴- نوار عصب و عضله

در روش نوار عصب و عضله برای تشخیص دیسک کمر، فعالیت الکتریکی عضلات اندازه گیری می شود و سپس مشخص می شود که ریشه های عصبی بر اثر بیرون زدگی دیسک تحت فشار قرار می گیرد‌. این روش با دو آزمون هدایت عصبی و الکترومیوگرافی انجام می شود.

۵- سیتی اسکن

سیتی اسکن تصویری چند مقطعی را با کمک اشعه ایکس از ستون فقرات ثبت می کند. سی تی اسکن در مقایسه با پرتو نگاری، تغییرات ساختاری با جزئیات بیشتری ثبت می شود. بعضی از پزشکان برای تشخیص بهتر MRI و سی تی اسکن را با هم تجویز می کنند‌.

۶- دیسکوگرافی

دیسکوگرافی یکی از بهترین روش های ارزیابی سلامت دیسک کمر است. در روش دیسکوگرافی با تزریق رنگ رادیوگرافی به درون دیسک تشخیص داده می شود که یک دیسک دردناک است یا خیر.

روش پیشگیری از دیسک کمر

با رعایت مواردی که در این قسمت ذکر می کنیم تا حدود زیادی می توان از آسیب به دیسک کمر پیشگیری کرد.

• حفظ تناسب اندام
• قرار دادن بدن در حالت صحیح هنگام خوابیدن، نشستن، ایستادن و راه رفتن
• پرهیز از انجام حرکات ناگهانی مانند چرخش یا خم شدن
• انجام تمرینات ورزشی منظم برای تقویت عضلات
• پرهیز از رانندگی طولانی مدت
• پوشیدن کفش های استاندارد
• پرهیز از ایستادن و نشستن برای مدت طولانی
• خوابیدن به پهلو و اجتناب از خوابیدن بر روی شکم
• خم کردن زانوها به جای کمر هنگام بلند کردن اجسام سنگین
• محدود کردن مصرف نیکوتین به علت کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها

روش های درمانی بدون جراحی دیسک کمر

روش های درمانی بدون جراحی دیسک کمر از کم عارضه ترین و کم هزینه ترین روش ها هستند که در این قسمت به دو مورد از مهم‌ترین آنها اشاره می کنیم.

۱- شکسته بندی

درمان دیسک کمر یکی از مشکلاتی است که یک شکسته بند ماهر میتواند آن را به خوبی درمان کند. شکسته بند این روش درمانی را با کمک تکنیک ها و با استفاده از حرکات کششی انجام می دهد. شکسته بندی با روش جراحی های باز و جلسات طولانی مدت فیزیوتراپی کاملا متفاوت است و این موضوع در میزان بهبودی و نتیجه ای که بیمار می گیرد نیز بسیار موثر است.

۲- رگ گیری

شاید بارها و بارها واژه رگ گیری را شنیده باشید. منظور از این اصطلاح تحریک عصب سیاتیک است. طب سنتی درمان با رگ گیری را برای فرد انجام می دهد. زمانی که رگ گیری به صورت اصولی، با تجربه کافی و تخصصی انجام شود محرک های اصلی در مسیر عصب آزادسازی می شوند و همین موضوع باعث برطرف شدن درد و همچنین حالت طبیعی و نرمال عصب سیاتیک خواهد شد.

جمع بندی

دیسک کمر یکی از علت های اصلی درد در ستون فقرات و ناحیه کمر است که ضربه و فشار علت اصلی ایجاد آن است. اگر این مشکل به موقع تشخیص داده نشود فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره باز می دارد و در طولانی مدت باعث فلج دائمی یا ضعف شدید پاها می شود بنابراین بهتر است با مشاهده هرگونه از علائمی که در این مطلب ذکر کردیم برای تشخیص و روند درمان هرچه سریعتر به یک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.